-
Στην ελληνική λογοτεχνία, ο Ρομαντισμός εκδηλώθηκε κυρίως από το 1830 έως το 1880, με σημαντικούς εκπροσώπους όπως ο Διονύσιος Σολωμός και ο Ανδρέας Κάλβος. Αυτή η περίοδος χαρακτηρίζεται από την έμφαση στο συναίσθημα, τη φαντασία και την ατομικότητα, καθώς και από την προτίμηση για τη φύση, τον έρωτα, την περιπέτεια, τη μυθολογία, τον ηρωισμό και τους αγώνες για την ελευθερία. -
Ο παρνασσισμός εμφανίζεται στη Γαλλία στα μέσα του 19ου αιώνα ως αντίδραση στη θεματική του ξεπεσμένου ρομαντισμού αλλά και στο ατημέλητο ύφος και τους υπερβολικούς αισθηματισμούς του. Ανάμεσα στους εκπροσώπους της σχολής των παρνασσιστών συγκαταλέγονται οι Λεκόντ Ντελίλ, Πωλ Βερλαίν, Τεοντόρ ντε Μπανβίλ, Κατούλ Μεντές και Συλί Προυντόμ. Στην Ελλάδα, επιδράσεις του παρνασσισμού υπάρχουν στα πρώτα ποιήματα του Κωστή Παλαμά, του Γρυπάρη, του Μαλακάση, του Πορφύρα, του Μαβίλη και άλλων. -
Στην Ελλάδα, ο Συμβολισμός εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και επηρέασε σημαντικά τη νεοελληνική ποίηση. Ποιητές όπως ο Κωστής Παλαμάς και ο Γεώργιος Δροσίνης ενσωμάτωσαν συμβολιστικά στοιχεία στα έργα τους,
η συλλογή “Στοχασμοί” του Κωστή Παλαμά, που δημοσιεύθηκε το 1897, φέρει έντονα συμβολιστικά χαρακτηριστικά, ενώ ο Γεώργιος Δροσίνης, αν και επηρεασμένος από τον Συμβολισμό, διατήρησε μια πιο ρομαντική προσέγγιση στη γραφή του. -
Ο ρεαλισμός είναι ένα λογοτεχνικό ρεύμα που εμφανίστηκε αρχικά στη Γαλλία από τα μέσα του 19ου αιώνα και συνδέθηκε με την ανάπτυξη των θετικών επιστημών. Η λογοτεχνία οφείλει τώρα να αφήσει κατά μέρος τη φαντασία και τα συναισθήματα και να υιοθετήσει στη γραφή τη μέθοδο των θετικών επιστημών παρατήρηση και περιγραφή των γεγονότων με στόχο την πιστή αναπαράσταση της πραγματικότητας. -
Το λογοτεχνικό ρεύμα του Νατουραλισμού αναπτύχθηκε στη Γαλλία στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, κυρίως με τα έργα του Εμίλ Ζολά. Η νατουραλιστική πεζογραφία είναι εξέλιξη της ρεαλιστικής και έχει πολλά κοινά σημεία με αυτήν, αφού ξεκινά, όπως και η ρεαλιστική, από την επιθυμία της απεικόνισης της πραγματικότητας με ακρίβεια και χωρίς ωραιοποίηση, αλλά διαφέρει ως προς το φιλοσοφικό υπόβαθρο που διακρίνεται πίσω από τα νατουραλιστικά έργα. -
Η περίοδος αυτή σηματοδοτεί την αναγέννηση της ελληνικής ποίησης, με την εμφάνιση νέων ρευμάτων και τη στροφή προς τη μοντερνικότητα.
• Γιώργος Σεφέρης (1900-1971)
• Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957)
Αυτή η περίοδος χαρακτηρίζεται από τη μετάβαση από τον ρομαντισμό και τον συμβολισμό στη σύγχρονη ποίηση, με τους ποιητές να αναζητούν νέες εκφραστικές μορφές και να αντανακλούν τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις της εποχής. -
O μοντερνισμός εμφανίστηκε τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα αμφισβητώντας τις παραδοσιακές αισθητικές αξίες και επηρεάζοντας όλες τις μορφές της τέχνης Τα βασικά χαρακτηριστικά του μοντερνισμού είναι κυρίως η κατάργηση της παραδοσιακής μορφής, της ομοιοκαταληξίας και του μέτρου, οι πρωτότυποι συνδυασμοί λέξεων, η υπαινικτική χρήση της γλώσσας. -
Ο υπερρεαλισμός ή σουρεαλισμός, από τις γαλλικές λέξεις sur (επάνω) και réalisme (ρεαλισμός, πραγματικότητα) όπου στα ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως «πέρα από την πραγματικότητα», ήταν ένα κίνημα που αναπτύχθηκε κυρίως στο χώρο της λογοτεχνίας. Άνθισε κατά κύριο λόγο στη Γαλλία τον 20ο αιώνα.
Ο υπερρεαλισμός επιδίωξε πολλές ριζοσπαστικές αλλαγές στο χώρο της τέχνης αλλά και της σκέψης γενικότερα, ασκώντας επίδραση σε μεταγενέστερες γενιές καλλιτεχνών.