ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

Μύσων ο Χηνεύς

Period: 700 BCE to 603 BCE

Ο Μύσων γεννήθηκε στις Χηνές, ένα χωριό στη Λακωνία.Ο Μύσων εθεωρείτο ιδιαίτερα σοφός στον αρχαίο ελληνικό κόσμο.

Περίανδρος

Period: 668 BCE to 584 BCE

Τύραννος της Κορίνθου, που παρά την αυταρχική του διακυβέρνηση, εντοπίζεται ανάμεσα στους 7 σοφούς της αρχαιότητας.

Πιττακός ο Μυτιληναίος

Period: 650 BCE to 570 BCE

Ο Πιττακός ασχολούνταν με τα κοινά της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Μυτιλήνης ενώ ήταν ένας από τους 7 αρχαίους Έλληνες σοφούς. Ασχολήθηκε με την ποίηση μέσα από την οποία μετέφερε τις φιλοσοφικές του απόψεις.

Σόλων ο Αθηναίος

Period: 639 BCE to 559 BCE

Αθηναίος φιλόσοφος και νομοθέτης. Ο Σόλων θεωρήθηκε ως ένας από τους αρχαίους Έλληνες σοφούς και έμεινε στην ιστορία για τις ρηξικέλευθες νομοθετικές του μεταρρυθμίσεις.

Θαλής ο Μιλήσιος

Period: 625 BCE to 546 BCE

Εισηγητής της Ιωνικής φυσικής φιλοσοφίας και πρώτος στη χορεία των προσωκρατικών φιλοσόφων. Θεωρήθηκε ως ένας από τους 7 σοφούς της αρχαιότητας. Απέρριψε όλες τις μυθολογικές προσπάθειες εξήγησης των φυσικών φαινομένων. Απέδωσε στο στοιχείο του νερού σημαίνοντα ρόλο στην ερμηνεία του κόσμου.

Αναξίμανδρος

Period: 611 BCE to 547 BCE

Γεννήθηκε στη Μίλητο της Ιωνίας. Μαθητής του Θαλή και συνεχιστής της φιλοσοφικής του προσέγγισης.Θεώρησε ως αρχή του κόσμου το άπειρο.

Κλεόβουλος

Period: 600 BCE to 560 BCE

Ο Κλεόβουλος ήταν τύραννος στο νησί της Ρόδου και συγκαταλεγόταν ανάμεσα σε αυτούς που χαρακτηρίζονταν ως σοφοί της αρχαιότητας. Χαρακτηριστικό το απόφθεγμά του "Μέτρον άριστον".

Χείλων ο Λακεδαιμόνιος

Period: 600 BCE to 520 BCE

Ένας ακόμη πολιτικός άρχοντας που ασχολήθηκε με τη μελέτη της "σοφίας". Το όνομά του συγκαταλέγεται σε αυτά των επτά αρχαίων σοφών του ελληνικού κόσμου.

Βίας ο Πριηνεύς

Period: 600 BCE to 530 BCE

Ο Βίας καταγόταν από την Πριήνη της Ιωνίας και συγκαταλεγόταν στους 7 σοφούς της αρχαίας Ελλάδας.

Ανάχαρσις ο Σκύθης

Period: 600 BCE to 500 BCE

Ο Ανάχαρσις ήταν Σκύθης πολιτικός και σοφός του 6ου αιώνα π.Χ., ο οποίος συνδεόταν με στενή φιλία με τον Σόλωνα τον Αθηναίο. Η φιλία αυτή στηρίχτηκε στη μακρόχρονη παραμονή του Ανάχαρσι στην Αθήνα και τον θαυμασμό του για τον αθηναϊκό πολιτισμό.

Αναξιμένης

Period: 585 BCE to 528 BCE

Γεννήθηκε στη Μίλητο και ήταν μαθητής του Αναξιμάνδρου. Ήταν υποστηρικτής του υλιστικού μονισμού. Έθεσε ως αρχή του κόσμου τον αέρα.

Πυθαγόρας

Period: 580 BCE to 496 BCE

Σάμιος φιλόσοφος. Ιδρυτής μιας φιλοσοφικής σχολής, του Πυθαγορισμού, ο οποίος είχε τα χαρακτηριστικά της μύησης. Επισκέφτηκε πολλά μέρη του αρχαίου κόσμου και ήλθε σε επαφή με διάφορα φιλοσοφικά συστήματα. Απότοκο αυτών των επαφών του υπήρξε η ίδρυση μίας φιλοσοφικής σχολής στην Κάτω Ιταλία.
Ο Πυθαγόρας διατύπωσε τη θεωρητική άποψη περί της αθανασίας της ψυχής.

Φερεκύδης ο Σύριος

Period: 580 BCE to 520 BCE

Καταγόταν από τη νήσο Σύρο. Έγραψε Θεογονία και μίλησε για τρία κοσμογονικά στοιχεία, τον Ζα, τον Χρόνο και τη Χθονίη. Υπήρξε δάσκαλος του Πυθαγόρα και εφευρέτης του πρώτου ηλιακού ρολογιού.

Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος

Period: 570 BCE to 475 BCE

Γεννήθηκε στη Μικρά Ασία. Προώθησε τον μονοθεϊσμό και θεωρείται ιδρυτής της ελεατικής φιλοσοφίας. Αμφισβητεί τη λαϊκή αντίληψη περί θρησκείας και μιλάει για το αιώνιο "ένα" που αποτελεί τη βάση δημιουργίας του κόσμου.

Ηράκλειτος ο Εφέσιος

Period: 544 BCE to 484 BCE

Γεννήθηκε στην Έφεσο.Διατύπωσε την άποψη πως το σύμπαν διακατέχεται από τη συνεχή αλλαγή ενώ η φωτιά και η σύγκρουση των αντιθέτων δημιουργούν τον κόσμο. Χαρακτηριστική είναι η φράση του "τα πάντα ρει".

Παρμενίδης

Period: 501 BCE to 470 BCE

Γεννήθηκε στην Κάτω Ιταλία και επηρεάστηκε από τον Πυθαγόρα. Κεντρική ιδέα της θεωρίας του αποτελεί το "είναι", η ύπαρξη και η ουσία όλων όσων βρίσκονται γύρω μας.

Αναξαγόρας

Period: 500 BCE to 428 BCE

Γεννήθηκε στις Κλαζομενές της Ιωνίας. Σπούδασε στην Αθήνα την οποία αργότερα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει. Προσπάθησε να επανασυνδεθεί με τις θεωρίες του Παρμενίδη και του Εμπεδοκλή.

Ζήνων ο Ελεάτης

Period: 490 BCE to 425 BCE

Γεννήθηκε και έδρασε στην Κάτω Ιταλία. Ήταν μαθητής και υποστηρικτής του Παρμενίδη. Βασικό συστατικό της σκέψης του αποτέλεσε η υπεράσπιση της Παρμενίδειας θεωρίας ενώ στη θεωρία του ενυπάρχουν τα 4 παράδοξα που προέρχονται από την κοινή αντίληψη της πραγματικότητας.

Εμπεδοκλής ο Ακραγαντινός

Period: 490 BCE to 430 BCE

Πυθαγόρειος φιλόσοφος που έδρασε στην Κάτω Ιταλία.Εισήγαγε τα 4 "ριζώματα", στοιχεία δηλαδή που βρίσκονται υπό την επίδραση της φιλότητας και του νείκους,σε μια αιώνια σχέση συνένωσης και χωρισμού. Τα 4 αυτά στοιχεία είναι ο ήλιος, το νερό, η γη κι ο αέρας.

Σωκράτης

Period: 470 BCE to 399 BCE

Ο Σωκράτης έζησε στην Αθήνα. Θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές και κύριους εκφραστές της δυτικής φιλοσοφίας. Θεωρείται μία από τις προσωπικότητες που έχουν επηρεάσει περισσότερο τον παγκόσμιο πολιτισμό. Διαφοροποιήθηκε από τους σοφιστές καθώς αποδέχθηκε την ύπαρξη της αντικειμενικής αλήθειας. Συμβίβασε τη μεταφυσική με την αντικειμενική καθημερινότητα των ανθρώπων.

Δημόκριτος

Period: 460 BCE to 370 BCE

Γεννήθηκε στα Άβδηρα της Θράκης και κεντρικό στοιχείο της θεωρίας του υπήρξε η ατομική αντίληψη της ύλης. Αυτή η διάσταση αποτέλεσε ό,τι σημαντικότερο διατυπώθηκε στην προπλατωνική φιλοσοφία.

Αντισθένης

Period: 444 BCE to 365 BCE

Έδρασε στην Αθήνα, όπου και υπήρξε μαθητής του Σωκράτη. Ήταν ιδρυτής της σχολής των Κυνικών Φιλοσόφων. Εισήγαγε την αισθησιοκρατική διδασκαλία και ακολουθούσε ασκητικό τρόπο ζωής και δράσης.

Πλάτων

Period: 427 BCE to 347 BCE

Γεννήθηκε στην Αρχαία Αθήνα. Θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές του δυτικού τρόπου σκέψης. Μαθητής του Σωκράτη, έχει καταγράψει στα έργα του ποικίλα στοιχεία των απόψεων του δασκάλου του. Έχει χαρακτηριστεί επινοητής της φιλοσοφίας. Ιδρυτής της Ακαδημίας, του πρώτου Πανεπιστημίου του δυτικού κόσμου. Ο πιο γνωστός διάλογος του Σωκράτη που έχει καταγραφεί από τον Πλάτωνα είναι το Συμπόσιο, όπου ο γνωστός φιλόσοφος μιλά με τον Αλκιβιάδη για τον έρωτα.

Διογένης ο Κυνικός

Period: 412 BCE to 323 BCE

Γεννήθηκε στον Εύξεινο Πόντο και έδρασε στην Αθήνα. Θεωρείται θεμελιωτής του κυνισμού και έμεινε γνωστός για το χιούμορ που χρησιμοποιούσε στη διδασκαλία του. Ταύτιζε την ευτυχία με την ολιγάρκεια.

Σπεύσιππος

Period: 408 BCE to 338 BCE

Γεννήθηκε στην Αθήνα και υπήρξε ο διάδοχος του Πλάτωνα στη διοίκηση της Ακαδημίας.Έχει συγγράψει το φιλοσοφικό λεξικό "Όροι".

Ξενοκράτης

Period: 396 BCE to 314 BCE

Γεννήθηκε στη Χαλκηδόνα και δραστηριοποιήθηκε στην Αθήνα, στην Ακαδημία του Πλάτωνα. Το σημαντικότερο φιλοσοφικό του κατόρθωμα υπήρξε η συστηματική παρουσίαση του πλατωνικού φιλοσοφικού συστήματος, διακρίνοντας τη φιλοσοφία σε λογική, φυσική και ηθική.

Ηρακλείδης ο Ποντικός

Period: 388 BCE to 310 BCE

Ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία και την αστρονομία. Η καταγωγή του ήταν από την ομώνυμη πόλη του Εύξεινου Πόντου. Ανήκε στην κατηγορία των Πλατωνιστών.

Αριστοτέλης

Period: 384 BCE to 322 BCE

Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε στα Στάγειρα της Χαλκιδικής. Υπήρξε μαθητής στην Ακαδημία του Πλάτωνα ενώ το διεπιστημονικό του έργο σχημάτισε το πρώτο σύστημα της δυτικού τύπου φιλοσοφίας.Σημαντικό έργο του υπήρξαν τα "Φυσικά".

Κράτης ο Θηβαίος

Period: 365 BCE to 285 BCE

Κυνικός φιλόσοφος από τη Θήβα που έδρασε στην Αθήνα. Περιέγραψε το πώς θα είναι δομημένη μια ιδανική κυνική πολιτεία.

Επίκουρος

Period: 341 BCE to 270 BCE

Ο Επίκουρος γεννήθηκε στη Σάμο. Ήταν ο πρώτος φιλόσοφος που υποστήριξε τη βασική αξία της ηδονής ως στοιχείου συστατικού της ανθρώπινης ευτυχίας. Θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους της ελληνιστικής περιόδου.

Ζήνων ο Κιτιεύς

Period: 334 BCE to 263 BCE

Κύπριος φιλόσοφος που δημιούργησε τη φιλοσοφική σχολή των Στωικών στην Αθήνα. Υποστήριζε πως η φύση διαπνέεται από την ορθολογικότητα που αντιπροσωπεύει το στοιχείο του Θεού.

Κλεάνθης ο Άσσιος

Period: 330 BCE to 232 BCE

Γεννήθηκε στην Άσσο της Τρωάδας και έδρασε στην Αθήνα. Ήταν στωικός φιλόσοφος, διάδοχος του Ζήνωνα του Κιτιέα. Διαφύλαξε πιστά τις διδασκαλίες του Ζήνωνα.

Αρκεσίλαος

Period: 316 BCE to 241 BCE

Γεννήθηκε στη Μικρά Ασία και έδρασε στην Αθήνα. Υπήρξε ιδρυτής της δεύτερης ή μέσης Ακαδημίας και διαφωνούσε με τους Στωικούς. Υπήρξε αυτός που επέστρεψε την Ακαδημία στις σωκρατικές, διαλεκτικές της ρίζες.

Χρύσιππος ο Σολεύς

Period: 281 BCE to 208 BCE

Ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της Στωικής φιλοσοφίας, θεωρούμενος από αρκετούς ως βασικός εκφραστής της. Γεννήθηκε στους Σόλους της Μικράς Ασίας. Στην Αθήνα μαθήτευσε κοντά στον Ζήνωνα, ιδρυτή της Στωικής σχολής και στον διάδοχό του Κλεάνθη. Επίσης, μαθήτευσε και κοντά στον Αρκεσίλαο. Τόνισε τη μεγάλη αξία της υπακοής στους νόμους της Λογικής και της άσκησης της αρετής ως υπέρτατου καλού. Έχει πολλά κοινά σημεία με τη Χριστιανική ηθική. Έχει υπάρξει αποσπασματική διάσωση των έργων του.

Καρνεάδης ο Κυρηναίος

Period: 214 BCE to 129 BCE

Γεννήθηκε στην Κυρήνη και έδρασε στην Αθήνα. Σπούδασε στην Πλατωνική Ακαδημία και θεωρείται σκεπτικιστής φιλόσοφος.Αμφισβητεί την ύπαρξη της απόλυτης αλήθειας και υιοθετεί πιθανοκρατικά γνωσιολογικά σχήματα.

Κλειτόμαχος ο Καρχηδόνιος

Period: 187 BCE to 110 BCE

Γεννήθηκε στην Καρχηδόνα και έδρασε στην Αθήνα. Σκεπτικιστής φιλόσοφος και διευθυντής της Ακαδημίας. Τη σκεπτικιστική του προσέγγιση την οφείλει στο γεγονός πως υπήρξε μαθητής του Καρνεάδη του Κυρηναίου.

Ιουστίνος ο Μάρτυρας

Period: 100 to 165

Χριστιανός απολογητής και φιλόσοφος. Δραστηριοποιήθηκε στη Ρώμη. Χαρακτηριστικό του έργο υπήρξε ο Προς Τρύφωνα Ιουδαίον Διάλογος με το οποίο παρουσιάζει την υπεροχή της χριστιανικής διδασκαλίας σε σχέση με τους αρχαίους φιλοσόφους και τη μωσαϊκή παράδοση. Μαρτύρησε την εποχή που αυτοκράτορας ήταν ο Μάρκος Αυρήλιος.

Τατιανός

Period: 120 to 173

Συριακής καταγωγής Χριστιανός απολογητής. Βασικό του έργο είναι ο Λόγος προς Έλληνας.

Λούκιος Φλάβιος Φιλόστρατος

Period: 160 to 249

Ασχολήθηκε με τη Δεύτερη Σοφιστική στη Ρώμη και την Αθήνα. Συνεργάστηκε με τον Δίωνα τον Χρυσόστομο. Ειδικότερα με το έργο του "Βίος Απολλωνίου του Τυανέως" δόθηκαν επιχειρήματα στους εθνικούς για την ανακοπή της εξάπλωσης του Χριστιανισμού.

Διογένης ο Λαέρτιος

Period: 180 to 240

Ο Διογένης Λαέρτιος έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ. με σημαντικά έργα το "Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων και των εκάστη αιρέσει αρεσκόντων εν επιτόμω συναγωγή" και την Πάμμετρο.
Στο πρώτο έργο παρουσίασε με συστηματικό και αντικειμενικό τρόπο τη διδασκαλία σημαντικών φιλοσόφων.

Πλωτίνος

Period: 203 to 270

Γεννήθηκε στην Αίγυπτο.Μέλος του νεοπλατωνικού ρεύματος φιλοσοφίας που ίδρυσε ο Νουμήνιος. Σπούδασε στην Αλεξάνδρεια, στην οποία ήρθε σε επαφή με την πλατωνική φιλοσοφία. Πέραν της πλατωνικής παράδοσης υιοθέτησε στοιχεία και από άλλους αρχαίους φιλοσόφους, γεφυρώνοντας π.χ. στο έργο του πλατωνισμό και αριστοτελισμό. Δίδαξε φιλοσοφία και στη Ρώμη μέχρι το τέλος της ζωής του. Οι πραγματείες του χωρίστηκαν σε ομάδες των 9 βιβλίων που έμειναν στην ιστορία ως Εννεάδες.

Πορφύριος

Period: 234 to 305

Γεννήθηκε στην Τύρο. Νεοπλατωνιστής και μαθητής του Πλωτίνου.Το γνωστό του έργο "Εισαγωγή" έμεινε στην ιστορία και χρησιμοποιήθηκε ως εγχειρίδιο λογικής και φιλοσοφίας κατά τον Μεσαίωνα. Υπήρξε επικριτικός απέναντι στον Χριστιανισμό.

Ιάμβλιχος

Period: 250 to 325

Γεννήθηκε στη Συρία με καθοριστική συνεισφορά στη νεοπλατωνική φιλοσοφία. Έμεινε γνωστός για τη συγγραφή της βιογραφίας του Πυθαγόρα. Επίσης σημαντικό του έργο υπήρξε η "Χαλδαϊκή Θεολογία".

Ευσέβιος της Καισαρείας

Period: 265 to 339

Ο Ευσέβιος ήταν επίσκοπος της Καισαρείας, μιας πόλης στην Παλαιστίνη. Αναγνωρίζεται ως ο πατέρας της Εκκλησιαστικής Ιστορίας αφού έγραψε το ιδιαίτερα σημαντικό ομώνυμο έργο του.

Μέγας Αθανάσιος

Period: 298 to 373

Πατριάρχης Αλεξανδρείας.Πολυγραφότατος εκκλησιαστικός συγγραφέας. Πρώτη του συγγραφική προσπάθεια ο "κατά Ελλήνων Λόγος" με τον οποίο εναντιώνεται στους ειδωλολατρικούς ισχυρισμούς κατά των Χριστιανών.Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η συμβολή του στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο σχετικά με την Αγία Τριάδα.

Μέγας Βασίλειος

Period: 330 to 379

Χριστιανός θεολόγος και πατέρας της Εκκλησίας, επίσκοπος Καισαρείας στην Καππαδοκία. Αντιστάθηκε στην εμφάνιση των πρώτων αιρέσεων και συγκαταλέγεται στους Τρεις Ιεράρχες, προστάτες των γραμμάτων.Είχε ιδιαίτερη συμβολή στην ανάπτυξη του Τριαδικού δόγματος. Το σημαντικότερο του κείμενο με το οποίο προσπάθησε να γεφυρώσει την κλασική και τη χριστιανική παιδεία υπήρξε το "Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων".

Άγιος Γρηγόριος, επίσκοπος Νύσσης.

Period: 335 to 395

Γεννήθηκε στην Καππαδοκία. Άφησε πλούσιο, δογματικό έργο ενώ κατάφερε να συγκεράσει ιδέες της αρχαίας κλασικής φιλοσοφίας με τη χριστιανική πίστη. Συνέχισε το τριαδολογικό και πνευματολογικό έργο του αδελφού του, Μεγάλου Βασιλείου.

Πρόκλος

Period: 412 to 485

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Ένας από τους τελευταίους των νεοπλατωνικών και γενικότερα των κλασικών φιλοσόφων. Η συμβολή του στη διαμόρφωση της δυτικής φιλοσοφίας υπήρξε σημαντική.Στο έργο του που εντοπίζεται στο χώρο της Αθήνας περιλαμβάνεται η διεύθυνση της Ακαδημίας Πλάτωνος.

Δαμάσκιος

Period: 458 to 538

Ο Δαμάσκιος γεννήθηκε στη Συρία. Ασχολήθηκε με τη θέση των όντων μεταξύ τους, το πώς κάθε ον σχετίζεται με το εν και ποια είναι η θέση της ψυχής στην ιεραρχία των όντων. Ήταν αυτός που έκλεισε τον κύκλο των νεοπλατωνικών της Αθήνας, όντας ο τελευταίος της σχολάρχης. Το κυριότερο έργο του είναι το "Απορίαι και λύσεις περί των πρώτων αρχών".

Ιωάννης ο Φιλόπονος

Period: 490 to 570

Χριστιανός φιλόσοφος, θεολόγος και φυσικός επιστήμονας που γεννήθηκε στην Αίγυπτο.Σπούδασε κοντά σε νεοπλατωνικούς φιλοσόφους ενώ ασχολήθηκε και με την αριστοτελική φιλοσοφία. Τα έργα του αρχικά εστιάστηκαν στην αριστοτελική θεωρία αλλά αργότερα ο Φιλόπονος επεκτάθηκε και στη θεολογία.

Ιωάννης ο Δαμασκηνός

Period: 676 to 749

Βυζαντινός Χριστιανός κληρικός που γεννήθηκε στη Δαμασκό της Συρίας. Στην παιδεία που έλαβε εντάχθηκε η μελέτης των φιλοσοφικών θεωριών του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.Μόνασε κοντά στα Ιεροσόλυμα όπου συνέγραψε πολλά έργα αλλά κυρίως αφοσιώθηκε στη βυζαντινή μουσική.Υπήρξε σφοδρός πολέμιος των εικονομάχων.

Μέγας Φώτιος

Period: 820 to 893

Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ιδιαίτερα σημαντική εκκλησιαστική προσωπικότητα της βυζαντινής περιόδου και λόγιος. Κορυφαίο του έργο αποτέλεσε η "Μυριόβιβλος", η οποία είναι η επιτομή της εκκλησιαστικής και θύραθεν παιδείας αφού περιέχει τα έργα 280 συγγραφέων μαζί με τις κρίσεις του Μεγάλου Φωτίου για αυτά. Εκτός, όμως, από τη "Μυριόβιβλο", ο Μέγας Φώτιος έχει γράψει πολλά ακόμα έργα.

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης

Period: 1296 to 1360

Θεολόγος, ρήτορας, εκκλησιαστικός συγγραφέας και φιλόσοφος. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και μόνασε στο Άγιον Όρος. Υπήρξε πολυγραφότατος ενώ ιδιαίτερα σημαντικοί είναι οι λόγοι του "Περί εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος", με τους οποίους αντικρούει τη θεωρία του Βαρλαάμ του Καλαβρού, που υποστήριζε ότι ο άνθρωπος δε δύναται να γίνει γνώστης του Θεού.