Ο Εκχριστιανισμός των Σλάβων

Εκχριστιανισμός Σερβίας

Period: 650 to 1000

Ο πρώτος εκχριστιανισμός ξεκίνησε στο πρώτο μισό του 7ου αιώνα από λατινικούς ιεραποστόλους, τους οποίους προσκάλεσε ο Αυτοκράτορας. Η πρώτη προσπάθεια δεν επέφερε μόνιμα αποτελέσματα. Κατά τον 10ο αιώνα οι Σέρβοι ζήτησαν από τον Βασίλειο Α΄ ιεραποστόλους για να βαπτισθούν. Ο πρώτος αρχιεπίσκοπος της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Σερβίας ήταν ο Ράτσκο Νέμανιτς (Σάββας της Σερβίας). Τελικά η Σερβία θα ακολουθήσει το δόγμα της ανατολικής ορθοδόξου εκκλησίας

Καραντανία | Επίθεση Αβάρων - Βαυαρική Παρέμβαση - Εκχριστιανισμός Ι

740

Το 870 η Καραντανία δέχθηκε επίθεση από τους Αβάρους . Ο ηγεμόνας της, Boruth, προσέφυγε στους Βαυαρούς ζητώντας βοήθεια. Εκείνοι απέκρουσαν τον εχθρό, θέτοντας παράλληλα, την Καραντανία "υπό την προστασία τους" και καθιστώντας την ένα βαυαρικό προτεκτοράτο. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η "πίστη", οι Βαυαροί αιχμαλώτισαν μέλη της ντόπιας αριστοκρατίας στη Βαυαρία. O Boruth ζήτησε αργότερα, να εκχριστιανίσουν το λαό του, χωρίς ωστόσο ο ίδιος να βαπτισθεί.

Εκχριστιανισμός Καραντανίας

Period: 740 to 751

Καραντανία | Διαδοχή του Boruth από τον Hotimir - Εκχριστιανισμός ΙΙ

751

Το 751 μ.Χ. τον Boruth διαδέχθηκε ο ανιψιός του, Hotimir, ο οποίος επέδειξε ιδιαίτερο ζήλο για τον εκχριστιανισμό της Καραντανίας. Το κράτος του απέκτησε τον πρώτο του χωροεπίσκοπο, τον Μόδεστο και ιδρύθηκαν μοναστήρια και ναοί. Σημειώθηκαν, τρεις εξεγέρσεις από Σλάβους παγανιστές (με την τρίτη να καταστέλλεται βίαια το 772 από τον Βαυαρό Δούκα Tassilo III). Μέχρι τον 8ο αιώνα η Καραντανία είχε εκχριστιανιστεί και υπαχθεί στην Αρχιεπισκοπή του Salzburg.

Ίδρυση Μεγάλης Μοραβίας

833

Το 833 μ.Χ. ο Μοϊμίρ Α' ίδρυσε το κράτος της Μεγάλης Μοραβίας συνενώνοντας δύο μεγάλα πριγκιπάτα, τη Νίτρα και τη Μοραβία. Αρχικά η Μεγάλη Μοραβία ήταν υποτελής στη Φραγκική Αυτοκρατορία, και μετέπειτα στο Ανατολικό Φραγκικό Κράτος (Γερμανία). Εκτεινόταν στην περιοχή της σημερινής Τσεχίας, Ουγγαρίας, Ρουμανίας, Πολωνίας, Σλοβακίας και Αυστρίας.

Βάπτιση 14 Δουκών της Βοημίας από τον Λουδοβίκο Γερμανικό

845

Στις αρχές του 845 μ.Χ, 14 Δούκες από τη Βοημία ζήτησαν από τον Λουδοβίκο Γερμανικό να βαπτισθούν Χριστιανοί. Επρόκειτο για πολιτική πράξη χωρίς πνευματικό αντίκτυπο: οι Βοημοί επιθυμώντας να αποφύγουν τον κίνδυνο υποταγής στον Λουδοβίκο Γερμανικό, προτίμησαν τη βάπτιση ως απόπειρα συμμαχίας.

Ανάληψη της εξουσίας της Βουλγαρίας από τον Βόρη

852

Το 852 μ.Χ. ο Βόρης ανέλαβε την εξουσία της Βουλγαρίας. Γρήγορα κατανόησε την ανάγκη για εκχριστιανισμό του κράτους του, καθώς επίσης και το γεγονός ότι η διατήρηση της ανεξαρτησίας της Βουλγαρίας θα ήταν αδύνατη χωρίς ανεξάρτητη (από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως) βουλγαρική εκκλησία.

Συμμαχία μεταξύ Βόρη και Λουδοβίκου Γερμανικού

862

Το 862 μ.Χ. ο Βόρης συμμάχησε με τον Λουδοβίκο Γερμανικό εναντίον της Μεγάλης Μοραβίας. Η συμμαχία αυτή οδήγησε τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ' να δεχθεί το αίτημα του Μοραβού ηγεμόνα Ραστισλάβου για αποστολή ιεραποστόλων ως απάντηση στον κίνδυνο επέκτασης της παπικής και φραγκικής επιρροής μέχρι τα σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Αίτημα Ραστισλάβου Μοραβίας για ιεραποστόλους - Κύριλλος και Μεθόδιος

862

Το 862 μ.Χ. ο Μοραβός ηγεμόνας Ραστισλάβος, μετά από διπλωματικούς υπολογισμούς, έστειλε αίτημα στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ' να στείλει ιεραποστόλους για να εκχριστιανίσουν τον λαό του. Έως τότε, η Μοραβία υπαγόταν εκκλησιαστικά στη δικαιοδοσία του πάπα (Αρχιεπισκοπή Salzburg - Επισκοπή Passau) και διοικούνταν από Γερμανούς επισκόπους-εκπροσώπους των φραγκικών συμφερόντων. Ο Μιχαήλ Γ' ανέθεσε την αποστολή στον Κύριλλο και τον αδερφό του, Μεθόδιο.

Έναρξη Εκχριστιανισμού Βοημίας

863

Το 863 μ.Χ. ο Μπόριβοϊ, της δυναστείας των Πρεμυσλιδών, βαπτίστηκε Χριστιανός από τον Σβιάτοπλουκ και τον Μεθόδιο. Αυτή συντέλεσε την έναρξη του εκχριστιανισμού της Βοημίας, σύμφωνα με την Κυριλλομεθοδιανή παράδοση. Πολλοί μαθητές του Μεθοδίου, μετά το θάνατό του, κατέφυγαν στη Βοημία. Η σλαβική λειτουργία συνεχίστηκε στη Μονή Σαζάβα, ωστόσο ο προσανατολισμός της Βοημίας προς τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και τη Γερμανία ήταν πλέον σαφής.

Έναρξη Αποστολής Κυρίλλου και Μεθοδίου στη Μοραβία

863

Το 863 μ.Χ. οι δύο λόγιοι από τη Θεσσαλονίκη, ο Κύριλλος κι ο Μεθόδιος, ξεκίνησαν το ιεραποστολικό τους έργο. Γνώριζαν το νοτιοσλαβικό ιδίωμα των σλαβικών φυλών γύρω από την Θεσσαλονίκη κι έτσι επινόησαν κατάλληλο αλφάβητο για αυτήν τη γλώσσα, το γλαγολιτικό αλφάβητο με το οποίο μετέφρασαν στο σλαβικό ιδίωμα πρώτα το Ευαγγέλιο και τα λειτουργικά βιβλία. Αυτό θορύβησε τους Γερμανούς επισκόπους, οι οποίοι τους κατηγόρησαν για παραβίαση του "Δόγματος της Τριγλωσσίας".

Πόλεμος μεταξύ Βυζαντίου και Βουλγαρίας - Βάπτιση Βόρη

864

Το 864 μ.Χ. ο Μιχαήλ Γ' κήρυξε πόλεμο στη Βουλγαρία και τον Βόρη. Λιμός έπληξε τον βουλγαρικό λαό και πίεσε τον Βόρη να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με το Βυζάντιο και να βαπτισθεί Χριστιανός με ανάδοχό του τον ίδιο τον Αυτοκράτορα, ενώ έλαβε το όνομα Μιχαήλ. Δέχθηκε ελληνόφωνους ιερωμένους και υπήχθη στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Οι βυζαντινοί ιερείς τελούσαν την ελληνική ορθόδοξη λειτουργία, και η ιεραρχία εξαρτιόταν πλήρως από το Πατριαρχείο.

Θάνατος Κυρίλλου

Dec 2, 869

Αιχμαλωσία Ραστισλάβου - Διαδοχή από Σβιάτοπλουκ

870

Η ιεραποστολή των Κυρίλλου και Μεθοδίου προκάλεσε δυσαρέσκεια στους Γερμανούς επισκόπους, εφόσον σήμαινε μείωση της επιρροής τους. Το αποτέλεσμα ήταν η αιχμαλωσία του Ραστισλάβου το 870 από τον Λουδοβίκο Γερμανικό, ο οποίος τον τύφλωσε και τον έκλεισε σε μοναστήρι. Διάδοχος του υπήρξε ο Σβιάτοπλουκ, ο οποίος είχε διαφορετική άποψη για την ιεραποστολή, και που συνέλαβε και φυλάκισε τον Μεθόδιο έως το 873.

Θάνατος Μεθοδίου

885

Εκδίωξη Μαθητών Μεθοδίου - Υποδοχή από Βόρη

885

Το 885 μ.Χ. πολλοί από τους μαθητές του Μεθοδίου εκδιώχθηκαν από τον Σβιάτοπλουκ της Μοραβίας και κατέφυγαν στη Βουλγαρία, όπου και τους υποδέχθηκε πολύ θετικά ο Βόρης. Ιδρύθηκαν δύο μεγάλα θρησκευτικά κέντρα, το ένα στην Αχρίδα και το άλλο στην Πρεσλάβα, και κατά τη βασιλεία του Πέτρου Α' αναγνωρίστηκε το Βουλγαρικό Πατριαρχείο.

Ενέργειες Βόρη κατά του Βυζαντίου - Κοινή Γνώμη

886

Το 886 μ.Χ. ο Βόρης αποφάσισε να εκδιώξει τους Έλληνες ιερείς και να υπαχθεί στη δικαιοδοσία του Πάπα. Παρ' όλα αυτά, ο βουλγαρικός λαός τάχθηκε υπέρ των Βυζαντινών.

Στροφή Βόρη προς Ρώμη

886

Η παντελής εξάρτηση της Βουλγαρίας από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ήταν αντίθετη προς το όνειρο του Βόρη περί ανεξάρτητης βουλγαρικής εκκλησίας, γεγονός που τον ώθησε να απευθυνθεί στη Δύση, αιτούμενος ιεραποστόλους από τον Λουδοβίκο Γερμανικό, και πατριάρχη από τον πάπα Νικόλαο Α', καθώς έκρινε ότι η υπαγωγή του στη Ρώμη θα είχε περισσότερα πλεονεκτήματα.

Γερμανικές Επιδρομές στην Πολαβία τον 10ο αι.

Period: 901 to 1000

Τον 10ο αιώνα μ.Χ. ξεκίνησαν γερμανικές επιδρομές στην Πολαβία όπου πολλοί ντόπιοι υποχρεώθηκαν να βαπτισθούν Χριστιανοί, κάτι που συνέδεσε τον εκχριστιανισμό με γερμανικό επεκτατισμό. Η Πολαβία ήταν ιδιαίτερα οργανωμένη για την εποχή, καθώς και διαιρεμένη σε πολλές φυλές. Βρισκόταν σε σημαντική γεωγραφική θέση γι' αυτό και μετατράπηκε σε στόχο εξάπλωσης των Γερμανών (Ο "εκχριστιανισμός" της συνεπαγόταν υποδούλωση κι εκγερμανισμό).

Θάνατος Ίγκορ - Ανάληψη Εξουσίας από τη Χήρα του, Όλγα

945

Το 945 μ.Χ. ο ηγεμόνας της Ρωσίας του Κιέβου, Ίγκορ, πέθανε αφήνοντας στην εξουσία την εξουσία τη χήρα του, Όλγα, η οποία διετέλεσε κι επίτροπος του γιου της, Σβιάτοσλαβ, μέχρι εκείνος να ενηλικιωθεί.

Βάπτιση Όλγας στην Κων/πολη

955

Το 955 η Όλγα, χήρα του Ίγκορ, βαπτίσθηκε με μεγάλη επισημότητα στην Κωνσταντινούπολη με ανάδοχη τη σύζυγο του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ', Ελένη Λεκαπηνή. Η βάπτισή της αποτελεί σταθμό στην πορεία των Ρως προς τον εκχριστιανισμό, ωστόσο δεν συνοδεύτηκε από διάδοση της νέας θρησκείας στον λαό της (επρόκειτο ουσιαστικά για ατομική ενέργεια).

Αίτημα Όλγας στη Γερμανία για Αποστολή Επισκόπου

959

Η Όλγα είχε ζητήσει τη συνδρομή του Βυζαντίου, ωστόσο πιθανότατα δεν βρήκε ανταπόκριση στο αίτημά της. Έτσι, στράφηκε στη Γερμανία και ζήτησε από τον Όθωνα Α' να αποστείλει επίσκοπο στο κράτος της.

Ο Μιέτσκο: Α' Ηγεμόνας της Πολωνίας

960

Ο Μιέτσκο Α' αποτέλεσε τον πρώτο ηγεμόνα του κράτους της Πολωνίας. Όταν ανέλαβε την εξουσία το 960, επέκτεινε την Πολωνία στις περιοχές της Κασουβίας, Πομερανίας και Μαζοβίας. Αντιλήφθηκε όμως, ότι ήταν αδύνατον να δημιουργήσει ισχυρό κράτος εάν δεν προσχωρούσε στον Χριστιανισμό, γι' αυτό και συμμάχησε με τον Μπόλεσλαβ της Βοημίας, αποφεύγοντας την πολιτική εξάρτηση από τη Γερμανία. Παντρεύτηκε, μάλιστα, την κόρη του Μπόλεσλαβ, Ντομπράβα το 964. Έτσι, η Πολωνία πέρασε στη δικαιοδοσία του πάπα.

Ανταπόκριση στο Αίτημα της Όλγας - Αποστολή Albert στη Ρωσία

961

Ο Όθων Α' της Γερμανίας ανταποκρίθηκε στο αίτημα της Όλγας περί αποστολής επισκόπου, στέλνοντας τον Adalbert. Παρ' όλα αυτά, στο διάστημα που μεσολάβησε, οι σχέσεις με το Βυζάντιο διευθετήθηκαν, με αποτέλεσμα την επιστροφή του Adalbert στη Γερμανία.

Βάπτιση Μιέτσκο Α'

966

Το 966 μ.Χ. ο Μιέτσκο Α' βαπτίσθηκε Χριστιανός. Τόσο ο ίδιος όσο και οι διάδοχοί του ενθάρρυναν την εξάπλωση του Χριστιανισμού και οργάνωσαν την Εκκλησία. Η νέα θρησκεία διαδόθηκε πρώτα στις πόλεις και στις ανώτερες τάξεις κι έπειτα στην ύπαιθρο και στα κατώτερα στρώματα.

Βλαντίμιρ: Απόπειρα Στροφής προς τον Παγανισμό

980

Ο Βλαντίμιρ ανέλαβε την εξουσία της Ρωσίας του Κιέβου, ενώ επιχείρησε να συνενώσει τις φυλές γύρω από ένα σλαβικό πάνθεο, χτίζοντας μάλιστα στο Κίεβο ιερό προς τιμήν 6 θεοτήτων. Ο πολυθεϊσμός όμως, συνεπαγόταν αστάθεια και διάσπαση, σε αντίθεση με την πίστη σε έναν μόνο Θεό. Η κυριαρχία άλλωστε, του Χριστιανισμού σε όλη την Ευρώπη, από κοινού με την εμμονική παγανιστική στάση του Βλαντίμιρ, θα οδηγούσε σε απομόνωση της Ρωσίας.

Βούλγαροι και Βάρδας Φωκάς: Απειλή για Βυζαντινή Αυτοκρατορία

986

Το 986 μ.Χ, επί Βασιλείου Β' του Βουλγαροκτόνου, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αντιμετώπιζε την απειλή των Βουλγάρων από το βορρά, καθώς και την εξέγερση (στάση) του Βάρδα Φωκά στα ανατολικά.

Έκκληση Βασιλείου Β' για Βοήθεια στον Βλαντίμιρ

987

Το 987 μ.Χ, ο Βασίλειος Β' ο Βουλγαροκτόνος απευθύνθηκε στον Βλαντίμιρ ζητώντας βοήθεια. Εκείνος έσπευσε να βοηθήσει ζητώντας ως αντάλλαγμα να νυμφευθεί την αδελφή του Αυτοκράτορα, την Άννα Πορφυρογέννητη, κάτι αντίθετο στο εθιμικό του Βυζαντίου. Ο Βασίλειος αναγκαστικά δέχθηκε, θέτοντας όμως, ως προϋπόθεση τη βάπτιση του Βλαντίμιρ. Έτσι, ο ηγεμόνας των Ρώσων βαπτίσθηκε Χριστιανός και διέταξε και τη βάπτιση του λαού του, καταστρέφοντας παράλληλα τα είδωλα που ο ίδιος είχε στήσει.

Βλαντίμιρ: η Επιλογή του Ορθοδόξου Δόγματος

988

Ο ηγεμόνας της Ρωσίας του Κιέβου Βλαντίμιρ, πιθανότατα απέτυχε όσον αφορά στην εδραίωση μιας κοινής παγανιστικής λατρείας. Κατά συνέπεια εξέτασε τις προοπτικές της συσπείρωσης των φυλών γύρω από μια νέα θρησκεία (προς νομιμοποίηση και της εξουσίας του) και της οποιασδήποτε προσέγγισης με τα διάφορα δόγματα της εποχής. Τελικά επέλεξε το ορθόδοξο δόγμα, μιας και τότε το Βυζάντιο διένυε την περίοδο της αναγέννησής του.

Η Επικράτεια του Μιέτσκο Α' ως "Δώρο" στον Πάπα

990

Το 990 μ.Χ. ο Μιέτσκο Α', προκειμένου να επισφραγίσει την υπαγωγή του στον πάπα της Ρώμης, του "δώρισε" την επικράτειά του.

Παγανιστικές Εξεγέρσεις στην Πολωνία - Αντίκτυπο στον Εκχριστιανισμό

1030

Κατά τη δεκαετία του 1030, σημειώθηκαν εξεγέρσεις παγανιστών με θεολογικό - κοινωνικό υπόβαθρο. Η δυναστεία των Πιαστ από την οποία καταγόταν ο Μιέτσκο Α' είχε εξασθενίσει. Ο εκχριστιανισμός προχώρησε με αργούς ρυθμούς και ουσιαστικά ξεκίνησε τον 13ο αιώνα. Η Πολωνία συνδέθηκε εξαρχής με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και τη λατινική λειτουργική γλώσσα. Ωστόσο στις νότιες περιοχές υπήρχε περιορισμένη εξάπλωση της σλαβικής λειτουργίας, λόγω της επίδρασης μαθητών του Μεθοδίου που κατέφυγαν εκεί.

Ενέργειες Μπρέτισλαβ Β' στη Βοημία

1096

Το 1096 ο Μπρέτισλαβ Β' εκδίωξε όλους τους μοναχούς της Μονής "Σαζάβα", όπου συνεχιζόταν η σλαβική λειτουργία, καίγοντας παράλληλα, τα σλαβικά λειτουργικά βιβλία.

Η Βενδική Σταυροφορία

1147

Κατά τον 12ο αιώνα, η Πολαβία είχε περικυκλωθεί από εκχριστιανισμένους Δανούς, Πολωνούς και Γερμανούς, και συνεπώς δεν είχε άλλη επιλογή παρά να ασπαστεί τον Χριστιανισμό. Επιπλέον, το 1147, ο πάπας Ευγένιος Γ' ξεκίνησε τη λεγόμενη "Βενδική Σταυροφορία", η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον ταχύτατο εκγερμανισμό της Πολαβίας, και κατ' επέκταση την αναγκαστική βάπτιση όλων των κατοίκων της.